Tác giả: Thích Minh Thành
Ảnh: Ban TT-TT PG Trà Vinh
Chi tiết bài viết: Vài trò của Phât giáo Trà Vinh đối với an sinh xã hội năm 2017 đến 2022
A. DẪN LUẬN
Phật giáo truyền vào nước ta cách đây hơn 2500, trải qua bao thăng trằm
lịch sử, Phật giáo luôn tồn tại và đồng hành cùng dân tộc. Hiển nhiên, Phật
giáo đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa người
Việt. Tìm hiểu về văn hóa Phật giáo Việt Nam, không chỉ trên phương diện tư
tưởng, triết lý mà còn tìm hiểu trên nhiều khía cạnh khác nhau.
Người tu tập theo Phật giáo luôn phát khởi lòng từ, bi, hỷ, xả để làm
hạnh nguyện đi vào đời, đem lại niềm vui, thoát khỏi mọi khổ đau của con
người. Đó là lý do Phật giáo luôn đồng hành cùng dân tộc kể từ khi du nhập
cho đến nay. Tuy xã hội ngày nay đã có nhiều phát triển vượt bậc nhưng đâu
đó có những nơi có những gia đình còn nhiều hạn chế về điều kiện sinh sống,
gặp cảnh khó khăn, bệnh tật,… Với tinh thần nhập thế, Phật giáo đã thể hiện
vai trò cùng chia sẽ, hổ trợ cứu giúp cho những gia đình có hoàn cảnh ấy,
vượt qua những khó khăn về vật chất lẫn tinh thần. Phật giáo tỉnh Trà Vinh đã
thể hiện được vai trò của Phật giáo đối với người dân Trà Vinh trên nhiều
phương diện, trong đó, có vấn đề an sinh xã hội.
B. NỘI DUNG
1. Những khái niệm và khái quát chung về Phật giáo tỉnh Trà Vinh
1.1. Khái niệm về an sinh xã hội
– An sinh xã hội theo pháp luật Việt Nam
An sinh xã hội có nhiều khái niệm. Để có khái niệm cụ thể, Theo Luật
sư Nguyễn Văn Dương khuyên nên dùng “theo khái niệm của Tổ chức Lao
động Quốc tế (ILO): “An sinh xã hội là sự bảo vệ của xã hội đối với các
thành viên của mình thông qua một loạt biện pháp công cộng, nhằm chống lại
2
những khó khăn về kinh tế và xã hội do bị ngừng hoặc giảm thu nhập, gây ra
bởi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, thương tật, tuổi già và
chết; đồng thời, đảm bảo các chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình đông
con”1. Pháp luật Việt Nam có đề cập đến an sinh xã hội nhưng không có khái
niệm cụ thể. Các vấn đề về an sinh xã hội được ghi trong trong Hiến pháp
nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, năm 2013: “Khoảng 2 điều 59:
Nhà nước tạo bình đẳng về cơ hội để công dân thụ hưởng phúc lợi xã hội,
phát triển hệ thống an sinh xã hội, có chính sách trợ giúp người cao tuổi,
người khuyết tật, người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn khác;
Khoảng 1 điều 58: Nhà nước, xã hội đầu tư phát triển sự nghiệp bảo vệ,
chăm sóc sức khỏe của Nhân dân, thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân, có chính
sách ưu tiên chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào ở
miền núi, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn”
2 .
Như vậy, khái niệm về an sinh xã hội được hiểu là hổ trợ, bù đắp cho
những người và gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn, nghèo đối, bệnh tật, tai nạn
lao động, trẻ em mồ côi, người già neo đơn không nơi nương tựa, người có
công với cách mang,…Để họ có được cuộc sống ấm no, an tâm, hạnh phúc.
An sinh xã hội là một trong những chính sách xã hội được Đẳng và Nhà nước
Việt Nam quan tâm, nâng cao đời sống nhân dân nhằm thúc đẩy phù hợp với
điều kiện phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
– Quan điểm của Phật giáo về an sinh xã hội
Phật giáo ra đời tại Ấn Độ, với mục đích chính hướng con người đi đến
hạnh phúc. Kinh Đại Bổn đức Phật dạy các thầy Ty-kheo: “Này các Tỷ-kheo,
hãy đi cùng khắp, vì hạnh phúc cho đại chúng, vì an lạc cho đại chúng,vì lòng
1Luật sư Nguyễn Văn Dương, An sinh xã hội là gì? Bản chất, vai trò và ý nghĩa của an sinh xã hội?,
luatduonggia.vn, truy cập ngày 6/8/2022.
2 Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, https://thuvienphapluat.vn, truy cập ngày 6/8/2022.
3
thương tưởng cho đời, vì hạnh phúc, vì lợi ích, vì an lạc cho loài Người, loài
Trời”3 . Có hai thứ hạnh phúc, đó là hạnh phúc xuất thế gian và hạnh phúc thế
gian. Tuy đi trên con đường giác ngộ tìm đến con đường hạnh phúc xuất thế,
nhưng người hành trì theo Phật giáo luôn đề cao hạnh phúc của con người thế
gian. Vì việc mưu cầu hạnh phúc đó là yêu cầu chính đáng của con người.
Tuy nhiên, hạnh phúc hay hay khổ đau của còn tùy thuộc vào nhận thức và
nghiệp lực của mọi con người. Đối với người hạnh phúc không được trọn vẹn
về vật chất hay tinh thần hoặc cả hai. Đức Phật dạy hàng để tử phát khởi lòng
từ bi, bố thí giúp cho người có được hạnh phúc.
Bố thí là thuật ngữ thường được sữ dụng trong Phật giáo. Bố thí (Pali:
dāna) dịch âm: “Đàn na, Đà na, Đàn,… Dịch ý là tài thí, thí tụng, sấn thí.
Nghĩa là vì lòng từ bi đem phúc lợi ban cho người”4. Bố thí là vần đề được
đức Phật giảng giải nhiều trong các bài thuộc kinh Nikaya và kinh tạng Đại
thừa. Kinh Đại Thiện Kiến Vương, đức Phật thuyết giảng cho Ananda (A-nan)
về việc bố thí của vua Đại Thiện Kiến: “Này Ananda, vua Ðại Thiện Kiến,
trên bờ những hồ sen ấy, cho đặt những vật bố thí, đồ ăn cho những ai đói, đồ
uống cho những ai khát, áo quần cho những ai cần áo quần, xe cộ cho những
ai cần xe, đồ nằm cho những ai cần nằm,… bạc cho những ai cần bạc, và
vàng cho những ai cần vàng”5. Và trong kinh Đại thừa bố thí được đề cập
đến một cách rốt ráo, trên tinh thần vô chấp hay còn gọi là Bố thí Ba-la-mật:
“Bồ-tát thành tựu pháp từ bi lớn lớn vì muốn độ chúng sinh nên luôn làm việc
lợi ích cho thế gian và xuất gian…Bồ tát tu nhiều về Bố thí Ba-la-mật”6. Bồ-
tát nói đến ở trong kinh là chỉ cho người thực hành Bồ-tát hạnh. Hạnh bố thí
3 Thích Minh Châu (dịch), 2016, Kinh Trường bộ, Kinh Đại Bổn, Nxb Tôn giáo, Hà Nội, tái bản, tr. 258
4 Thích Quảng Độ (dịch), 2014, Phật quang đại từ điển, tập 1, Nxb Phương Đông. tr.797.
5 Thích Minh Châu dịch, 2016, Kinh Trường bộ, Kinh Ðại Thiện Kiến vương, Nxb Tôn giáo, Hà Nội, tái bản,
tr. 357.
6 Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh, Bộ Hoa Nghiêm, Số 287, Kinh Thập Địa, quyển 2, Hội Văn Hóa Giáo
Dục Linh Sơn Đài Bắc Xuất Bản, tr. 246.
4
làm lợi ích cho chúng sanh. Bố thí trong Phật giáo theo hai phương diện: vật
chất và tinh thần. Bố thí là một trong những phương thức thực hiện an sinh xã
hội trong Phật giáo.
Ngoài việc hướng con người đi đến hạnh phúc nội tâm, Phật giáo Việt
Nam còn chú trọng làm lợi ích cho nhân loại, thông các hoạt động từ thiện
trên nhiều phương diện khác nhau, góp phần phát triển đời sống an sinh xã
hội. Phật giáo tại tỉnh Trà Vinh là một trong sáu mươi ba tỉnh thành trong cả
nước. Thực hiện trên tinh thần chung của Phật giáo Việt Nam, Phật giáo tỉnh
Trà Vinh đã có nhiều đóng góp trong công tác an sinh xã hội trong tỉnh cũng
như ngoài tỉnh.
1.2. Khái quát chung về Giáo hội Phật giáo tỉnh Trà Vinh từ năm 2017
đến năm 2022
Trà Vinh là một tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nằm
giữa sông Tiền và sông Hậu. Phía Đông giáp với Biển Đông, phía Tây giáp
với Vĩnh Long, phía Nam giáp với Sóc Trăng, phía Bắc giáp với Bến Tre. Với
diện tích là 2.2292 km2, có 07 huyện, 01 thị xã và 01 thành phố trực thuộc
tỉnh, dân số trên 01 triệu người, tôn giáo đa dạng, có ba có 3 dân tộc, đó là
người Kinh (69%) và người Khmer (29%) và người Hoa (2%), trong đó:
17,2% dân số sống ở khu vực đô thị và 82,8% dân số sống ở khu vực nông
thôn7. Phật giáo là một trong những tôn giáo tại Trà Vinh, văn phòng Ban trị
sự tỉnh đặt tại chùa Lưỡng Xuyên, số 3 đường Lê Lợi, phường 1, thành phố
Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh. Phật giáo tỉnh Trà Vinh luôn phát huy tinh thần
“đoàn kết hòa hợp” và trở thành một phần bản sắc văn hóa dân tộc. Hiện nay,
“Trong toàn tỉnh có 263 cơ sở tự viện, số lượng tu sĩ là 3. 772 vị, có khoảng
450.000 tín đồ Phật tử. Ban Trị sự GHPGVN (Giáo hội Phật giáo Việt Nam)
7 Theo cổng thông tinh điện tử Trà Vinh, thống kê năm 2019.
5
tỉnh Trà Vinh nhiệm kỳ VI (2017 – 2022) gồm có 65 thành viên, 27 Ủy viên
thường trực, 38 Ủy viên gồm 11 Ban trực thuộc”8. 11 Ban trực thuộc gồm:
Ban Tăng sự; Ban Giáo dục Phật giáo; Ban hướng dẫn Phật tử; Ban Hoằng
pháp; Ban Pháp chế; Ban Kiểm soát; Ban Thông tin Truyền thông; Ban Nghi
lễ; Ban Văn hóa; Ban Kinh tế Tài chính; Ban Từ thiện Xã hội và Phân ban Ni
giới.
Với sự quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao phó, trong nhiệm kì
VI, Phật giáo tỉnh Trà Vinh đã thực hiện thành công các công tác Phật sự như:
Tổ chức thành công Đại lễ Phật đản hàng năm; Khóa bồi dưỡng nghiệp vụ thư
kí – Hành chánh văn phòng và Thông tin Truyền thông; Đại giới đàn Hoàn
Thông; Đại hội các cấp huyện, thị xã, thành phố nhiệm kỳ VI (2021-2026);
Đại lễ kỉ niệm 40 năm thành lập GHPGVN; thành lập mới 13 cơ sở tự viện;
thực hiện, hổ trợ với các cơ quan ban nghành tỉnh trong công tác phong chống
dịch Covid – 19.
Được sự hổ trợ của Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Trà Vinh, các Ban trực
thuộc Phật giáo tỉnh đã đạt được nhiều thành quả đáng kể. Đặt biệt, công tác
hướng dẫn phật tử và từ thiện xã hội. Ban Hướng dẫn Phật tử đã lập “66 đạo
tràng, với số lượng trên 7.200 Phật tử tham dự; 5 câu lạc bộ thanh thiếu niên
Phật tử gồm có 650 em sinh hoạt; Các gia đình Phật tử gồm có 30 huynh
trưởng và 194 đoàn sinh; các lớp học miễn phí cho em học sinh”9
. Ban Từ thiện Xã hội đã “vận động Tăng Ni các cơ sở tự viện, các nhà hảo tâm, các
mạnh thường quân thực hiện công tác từ thiện xã hội trong nhiệm kỳ VI (2017
-2022) là 300. 687. 519.000 nghìn đồng. Ngoài ra, còn có Bến cơ từ thiện
phát cơm từ thiện cho bện nhân tại bệnh viện tỉnh vào chủ nhật hàng tuần; tổ
8 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 11.
9 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 28.
6
chức mời gọi nhiều phái đoàn y, bác sĩ khám và chữa bệnh miễn phí cho bà
con các huyện thuộc khu vực vùng sâu10
.
2. Hoạt động an sinh xã hội của Phật giáo Trà Vinh từ năm 2017 đến
năm 2022
2.1. Thực trạng hoạt động của Phật giáo đối với vấn đề an sinh xã hội
Phật giáo Việt Nam luôn đề cao hạnh phúc của con người lên hàng đầu.
Trên tinh thần đó, Phật giáo tỉnh Trà Vinh đã xây dựng những phương hướng
hoạt động Phật sự, trong đó, luôn đề cao về hoạt động an sinh xã hội. Ban trị
sự Phật giáo tỉnh, thành phố, các huyện, thị xã đều có sự phối hợp với Ủy ban
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trong tỉnh, thực hiện công tác an sinh xã
hội. Đặt biệt, hoạt động an sinh xã hội của Phật giáo tỉnh từ năm 2017 đến
năm 2022 đạt được nhiều thành quả nhất định trên các lĩnh vực: Hướng dẫn
Phật tử, giáo dục, y tế, từ thiện, các sự kiện văn hóa,…
– Hoạt động trong lĩnh vực hướng dẫn phật tử
Phật giáo ra đời nhằm chỉ ra phương hướng chuyển hóa nổi khổ niềm
đau của nhân loại. Điều này được đức Phật khẳng định trong nhiều bài kinh
thuộc kinh tặng Nikaya, A hàm và Đại thừa, như kinh Ba-lê thuộc Trường bộ
kinh, kinh Ví dụ con rắn thuộc Trung bộ kinh ghi lại lời dạy của Phật: “Chư
Tỷ-kheo, xưa cũng như nay, Ta chỉ nói lên sự khổ và sự diệt khổ”
11
. Khổ này
bắc nguồn từ nhận thức nội tâm của mọi con người trong xã hội. Tùy theo sự
nhận thức về gia đình, môi trường, hoàn cảnh sống mà khổ đau đó có sự khác
nhau. Đức Phật chỉ ra cái khổ đau cho nhân loại không phải để nhân loại rơi
vào bi quan mà là nhận thức được khổ đau và chuyển hóa chúng bằng cách
thực nghiệm trở về nội tâm chính trong con người. Khi con người có được an
10 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 33.
11 Thích Minh Châu dịch (2017), Kinh Trung bộ, Kinh ví dụ con rắn, Nxb Tôn giáo, Hà Nội, tái bản, tr. 185.
7
lạc hạnh phúc là đã góp phần vào ổn định và phát triển cho xã hội. Để cho tín
đồ Phật tử hiểu được những lời Phật dạy, Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Trà Vinh
đã hướng dẫn tạo điều kiện cho các cơ sở tự viện trong địa bàn tỉnh tổ chức
các khóa tu tập cho phật tử bao gồm: “25 đạo tràng Bát quan trai, 26 đạo
tràng Một ngày an lạc, 2 đạo tràng Tu thiền, 10 đạo tràng Niệm Phật, 01 đạo
tràng Pháp Hoa, 01 đạo tràng Huệ Quang, 01 đạo tràng Phật thất. Tổng có
66 đạo tràng, với tổng số lượng hơn 7.200 Phật tử tham dự”
12
. Ngoài ra, Ban
hướng dẫn Phật tử kết hợp với Ban Hoằng pháp thuyết giảng ở nhiều đạo
tràng trong tỉnh. Nội dung tu tập, và hướng dẫn là Niệm Phật, thực hành thiền,
đọc tụng kinh, thuyết giảng giáo lý xoay quanh các vấn đề nhân quả, thực
hành thiện nghiệp, quy y Tam bảo, an chay, bố thí,…
– Hoạt động trong lĩnh vực y tế
Thể hiện tinh thần từ bi, vô ngã của Phật giáo, nhiều chùa trong tỉnh
chú trọng đến việc chăm lo sức khỏe cho bà con, cụ thể một số chùa vùng sâu
đã mời các đoàn y, bác sĩ về chùa khám chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho
bà con. Có những chùa “tổ chức đi thăm viếng các cụ già bệnh tật, tặng quà
và hổ trợ kinh phí chữa bệnh”13
. Ngoài ra, còn có những ngôi chùa lập phòng
thuốc nam, bốc thuốc chữa trị bệnh cho bà con. Bên cạnh đó, trong tỉnh hiện
chùa Liên Bửu (Châu Thành, Trà Vinh), vừa là nơi dưỡng lão nuôi trên 60 cụ
già neo đơn bệnh tật. Trong tình hình biến động của dịch Covid – 19, “Ban
Trị sự GHPGVN tỉnh đã ra văn bản, thư ngõ, kiêu gọi Ban trị sự các huyện,
thị, thành phố trực thuộc và các tăng ni ở cở sở tự viện, cách nhân sĩ, trí thức
các nhà hảo tâm ung hộ mua sắm các thiết bị y tế, Vaccine, bộ kit test, máy
tạo oxy, phân công người nấu cơm, cung cấp nhu yếu phẩm, hổ trợ cho các
bệnh viện dã chiến, khu cách ly trong và ngoài tỉnh”14
.
12 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 28.
13 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 32.
14 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 32.
8
– Hoạt động trong lĩnh vực giáo dục
Trên lĩnh vực giáo dục, nhiều ngôi chùa trong các huyện, thị, thành phố
trực thuộc Ban trị sự Phật giáo tỉnh đã mở các lớp học dành cho tăng ni, phật
tử, các lớp học miễn phí dành cho các em học sinh như: “Trường Trung cấp
Phật học tại Lưỡng Xuyên đào tạo tăng ni, những ngôi chùa Nam tông Khmer
trong tỉnh mở các lớp đào ngữ văn Khmer, Sơ cấp Pali giáo lý, Trung cấp
Pali giáo lý dành cho tăng sinh và học sinh theo học”15
. Hàng năm vào những
ngày đầu nhập học, các tự viện trong tỉnh cấp phát hàng trăm bộ sách Phổ
thông từ lớp 1 đến lớp 12 và hàng nghìn quyển tập, hàng chục xe đạp cùng
nhiều xuất học bỏng cho những học sinh nghèo hiếu học. Ngoài ra, một số
chùa tại huyện Càng Long “tổ chức các lớp học tiếng Anh, vi tính, tiếng Hoa
miễn phí cho hơn 100 em học sinh, hổ trợ phòng máy tính cho các em học
sinh tham gia học trực tuyến do bị ảnh hưởng dịch bệnh Covid -19”16
. Bên
cạnh đó, Phật giáo huyện Càng Long kết hợp với Hội khuyến học huyện Càng
Long tổ chức chương trình “Chia sẽ yêu thương, nâng bước em đến trường”,
cấp phát sách, tập, hổ trợ học phí cho các em mồ côi, gia đình khó khăn tạo
cho các em học sinh được đến trường.
– Hoạt động trong lĩnh vực từ thiện
Phát huy tinh thần Phật giáo Việt Nam luôn đồng hành cùng dân tộc,
Phật giáo tỉnh Trà Vinh luôn tham gia tích cực vào các hoạt động nhân đạo, từ
thiện xã hội. Sự tham gia của Phật giáo tỉnh Trà Vinh vào các hoạt động đó
ngày càng sâu và rộng, với nhiều hình thức khác nhau. Ngoài những hình
thức nói trên còn có nhiều hình thức hoạt động khác như “xây nhà tình
thương, cầu nông thôn, đường nông thôn, quà cho bà con gặp khó khăn, bếp
15 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 26.
16 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 26.
9
cơm từ thiện ở bệnh viện, cứu trợ đồng bào lũ lục miềm Trung, dịch CoVid –
19”17
.
Theo phương châm hổ trợ nhà ở cho những hộ gia đình nghèo, người
lớn tuổi, mất khả năng lao động, Ban Trị sự Phật giáo tỉnh, thành phố, huyện,
thị và các tự viện trong tỉnh hổ trợ đã xây dựng nhiều căn nhà tình thương trị
giá từ 50 triệu đồng trở lên/căn như: “ngày 27 tháng 7 năm 2020, 5 hộ dân
được Thường trực BTS GHPGVN tỉnh Trà Vinh trao tặng nhà tình thương”18
.
“Vào ngày 04/9/2020, Thường trực BTS GHPGVN tỉnh Trà Vinh đã kết hợp
với chánh quyền địa phương, tổ chức bàn giao 02 căn nhà tình thương tại xã
Thanh Mỹ, huyện Châu Thành”
19…
Trà Vinh là vùng đất đa số là nông thôn, có nhiều sông ngồi, kênh,
rạch. Ban trị sự Phật giáo tỉnh, huyện cùng các tự viện đã kết hợp với chính
quyền địa phương làm nhiều tuyến đường bê tông nông thôn và gần 90 cây
cầu nông thôn trị giá từ 70 – 500 triệu đồng/ cây cầu. Kinh phí xây dựng do
các chùa vận động những mạnh thường quân trong và ngoài tỉnh ủng hộ.
Trong đó, xây cầu nhiều nhất là chùa Long Bửu huyện Càng Long, tính đến
thời điểm hiện tại trong vòng 5 năm chùa đã xây dựng trên 65 cây cầu. “Chùa
Long Bửu (xã Nhị Long, huyện Càng Long) tổ chức lễ khởi công xây dựng
cầu nông thôn số 65 năm 2022 tại ấp Xoài Xiêm, xã Ngãi Xuyên, huyện Trà
Cú (Trà Vinh). Cây cầu nông thôn sẽ xây dựng có chiều dài gần 40 mét, chiều
rộng 3,2 mét, chiều cao từ mặt đất dưới đáy sông lên là 11 mét, kinh phí xây
dựng khoảng 500 triệu đồng”20
.
Với tinh thần ban vui cứu khổ của Phầt giáo, các cơ sở tự viện, hàng
năm vào các ngày lễ, tết,…đều phát hàng trăm phần quà từ thiện cho bà con
gặp khó khăn trong địa phương gồm: gạo, mì, nước tương, đường, bột ngọt và
17 Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm kỳ 2022-2027, tr. 32.
18 phatsuonline.com, truy cập ngày 8/8/2022
19 phattu.vn, truy cập ngày 8/8/2022
20 https://giacngo.vn, truy cập ngày 08/08/2022.
10
một số nhu yếu phẩm khác. Trị giá mỗi phần quà trị giá từ 200 -500 nghìn.
Bên cạnh đó, một số chùa hổ trợ bếp cơm từ thiện hàng tuần ở bệnh viện tỉnh,
huyện.
Ngoài hổ trợ nhiều mặt của xã hội trong tỉnh. Phật giáo Trà Vinh hướng
đến hổ trợ chia sẽ những đồng bào khó khăn ngoài tỉnh bạn khi có thiên tai,
dịch bệnh như tỉnh miền Trung: “Chư Tôn đức Ban Trị sự tỉnh, huyện, thành
phố, trụ trì các cơ sở Tự viện đã phối hợp và tham gia cùng với các cấp, các
ngành, địa phương tuyên truyền, vận động tín đồ, phật tử và các tầng lớp
nhân dân thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19, hỗ trợ
người dân bị ảnh hưởng do hạn, mặn và đồng bào các tỉnh miền Trung bị
mưa lũ; vận động các nhà hảo tâm, mạnh thường quân trong và ngoài nước
thực hiện các hoạt động từ thiện xã hội với tổng giá trị chung gần 70 tỷ
đồng”21
. Từ những hoạt động trên cho thấy Phật giáo Trà Vinh có nhiều đóng
góp cho an sinh xã hội.
2.2. Những đóng góp của Phật giáo đối với an sinh xã hội
– Đóng góp trên phương diện tinh thần và đạo đức
Phật giáo luôn hướng đến làm lợi ích an vui hạnh phúc của con người.
Qua đó, Phật giáo tỉnh Trà Vinh đã góp phần đem đến hạnh phúc đáng kể cho
người dân trong xã hội, từ hạnh phúc nội tâm cho đến hạnh phúc có được vật
chất bên ngoài.
Qua hoạt động mở 66 đạo tràng hướng dẫn phật tử tu tập, với nội dung
thực hành: Một ngày an lạc, Niệm Phật, Tu thiền,… nhằm giúp cho phật tử
trở về với nội tâm, chuyển hóa, gạn lọc mọi khổ đau, phiền muộn trong cuộc
sống. Nhờ đó, ít nhiều đã chuyển hóa nhận thức nội tại trong mọi người phật
tử và có đời sống hạnh phúc an tịnh về tinh thần, góp phần vào việc ổn định
và phát triển xã hội. Đúng như PGS. TS. Trần Hồng Liên nhận định: “Đó là
21 https://www.baotravinh.vn, truy cập ngày 08/08/2022.
11
phương cách sống giúp mỗi người tạo được sự bình an cho tâm, từ đó xã hội
được an bình ổn định”22
. Bên cạnh đó, người phật tử còn thể hiện nếp sống
đạo đức thông qua giữ gìn năm giới
23 và tu tập “Bát quan trai”24 đã giúp cho
phật tử tránh xa những điều bất thiện liên hệ đến các tệ nạn xấu ác trong xã
hội. Những chuẩn mực đạo đức này, cũng chính là những nguyên tắc ứng xử
phù hợp giữa người với người, nhằm xây dựng đạo đức xã hội tốt đẹp.
Phật giáo không chỉ hướng con người, trở về nội tâm, hoàn thiện đạo
đức cá nhân mà còn hướng con người đến hành thiện. Đặc biệt trong quan hệ
giữa người với người, tình yêu thương phải biến thành hành động xoa dịu nỗi
đau, cứu giúp con người. Việc làm đó được thể hiện trên tinh thần vô ngã,
phát khởi lòng từ, cùng chung tay thực hành bố thí ủng hộ, cứu giúp những
người có hoàn cảnh khó khăn. Khi người phát khởi lòng từ làm lợi ích cho
người khác là đã thực hành theo một trong bốn thành tựu được nói trong
phẩm Phổ Hiền Bồ-tát khuyến phát trong kinh Diệu Pháp Liên Hoa: “Nếu
thiện nam tử, thiện nữ nhơn thành tưu bốn pháp, thời sau khi Như Lai diệt độ
sẽ đặng Pháp Hoa này: một là được các đức Phật hộ niệm, hai là tròng các
cọi công đức, ba là vào trong Chánh định, bốn là phát lòng cứu tất cả chúng
sanh”25
. Do đó, người thực hành bố thí là đã và đang thực hành trên con
đường mà đức Phật đã dạy.
– Đóng góp trên phương diện dời sống xã hội
Từ những thực trạng hoạt động và cứ liệu đạt được nói trên thực tế cho
thấy, Phật giáo đã thể hiện vai trò và đóng góp rất lớn vào đời sống xã hội. Sự
đóng góp này không chỉ cho tín đồ phật tử mà cho cả toàn bộ người dân có
22 PGS. TS. Trần Hồng Liên (2010) Tìm hiểu chức năng xã hội của Phật giáo Việt Nam, Nxb Tổng hợp Tp.
HCM, tr. 38.
23 Năm giới: không sát sanh, không trộm cấp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu.
24 Như năm giới trên thêm ba giới, không đeo trang sức và ca múa hát xướng, không nằm giường cao rộng,
không ăn phi thời.
25 Thích Trí Tịnh (dịch), 2017, Kinh Diệu Pháp Liên Hoa,Phẩm Phổ Hiền Bồ-tát khuyến phát, Nxb Tôn giáo,
Hà Nội, tái bản lần thứ 17, tr. 572.
12
hoàn cảnh khó khăn trong và ngoài tỉnh. Phật giáo tỉnh Trà Vinh đã góp phần
giải quyết những khó khăn trong xã hội trên nhiều lĩnh vực: đời sống, y tế,
giáo dục,…
Hổ trợ nhà tình thương, phát quà từ thiện cho bà con gặp hoàn cảnh
khó khăn là việc làm giúp người dân vơi bớt những khổ đau về tinh thần trước
sự thiếu hụt vật chất của cuộc sống. Từ đó, họ có thể yên tâm lao động, sản
xuất phục vụ cho đời sống tốt hơn, góp phần ổn định và phát triển xã hội. Bên
cạnh đó, việc xây cầu và làm đường nông thôn, góp phần nâng cao đời sống
người dân từ phương tiện đi lại, giao lưu văn hóa, thuận tiện vận chuyển hàng
hóa, tăng cao giá trị kinh tế sản phẩm của người dân làm ra. Nhờ đó, nhiều
gia đình người dân trong tỉnh thoát đi cảnh nghèo tún, đời sống sung túc hơn.
Số lượng người đối nghèo, bệnh tật, cho đến các tệ nạn xã hội được giảm đi
rất nhiều.
Trên lĩnh vực y, tế Phật giáo tỉnh đã góp phần ủng hộ, thăm, chữa trị
cấp phát thuốc miễn phí cho bà con. Nhờ đó, đã góp phần nào vào việc điều
trị bệnh của bà con, đặc biệt là bà con vùng sâu, vùng xa, nơi xa các trung tâm
y tế. Bên cạnh đó, trước sự hỏi thăm, động viên và chia sẽ lời Phật dạy, nhằm
xoa diệu phần nào nổi đau buồn, lo lắng khi thân có bệnh.
Phật giáo tỉnh Trà Vinh chú trọng vào việc giáo dục thế hệ trẻ. Vì tri
thức là thước đo cho phát triển bền vững của xã hội. Tuy các chùa hiện nay
không còn là trường học cho các học sinh, nhưng Phật giáo tỉnh luôn thực
hiện hổ trợ tập, sách, xe, học bổng,… cho những con em có hoàn cảnh khó
khăn, mồ côi đều được đến trường học tập. Phật giáo góp phần cùng các địa
phương phổ cập giáo giáo dục, đẩy lùi nạn bỏ học nửa chừng của các em học
sinh. Bên cạnh đó, để nâng cao trí thức của các em, một số chùa đã mở lớp
miễn phí: tiếng Anh, vi tính, tiếng Hoa, ngữ văn Khmer,… Với tinh thần hòa
hợp, đoàn kết, Giáo hội Phật giáo tỉnh Trà Vinh từng bước thực tốt hiện
13
thiện nguyện ấy, đã góp phần thực hiện công tác xã hội đối với những mầm
non tương lai, triển vọng cho đất nước.
2.3. Nhận định chung
Phật giáo từ khi du nhập vào Việt Nam đã gắn liền và đồng hành cùng
dân tộc và đã trở thành một bộ phận văn hóa trong đời sống dân tộc. Do vậy,
ở phần này người viết chỉ nhận định về vai trò của Phật giáo đối với an sinh
xã hội theo góc nhìn văn hóa. Phật giáo luôn lấy hạnh phúc của con người
làm mục tiêu chính yếu. Tất cả những việc là của Phật giáo không phải nói
những gì siêu hình mà chính là hoạt động thực tiển. Phật giáo đi vào đời sống
đồng hành cùng dân tộc Việt trên nhiều phương diện, từ đời sống tinh thần
cho đến đời sống xã hội. Mỗi phương diện hoạt động thực tiển của Phật giáo
làm nổi bậc giá trị văn hóa trong đời sống dân tộc. Như học giả Đào Duy Anh
nhận định: “Hai tiếng văn hóa chẳng qua chỉ là chung nhất tất cả phương
tiện sinh hoạt của loài người; cho nên ta có thể nói rằng văn hóa tức là sinh
hoạt”26
. Trong phương diện hoạt động của mình, Phật giáo Việt Nam nói
chung và Phật giáo Trà Vinh nói riêng đã thể hiện tinh thần “nhập thế” giúp
đời.
Phật giáo hướng con người thực hành trở về với nội tại, chuyển hóa
tâm mọi khổ đau trong tâm thức để có đời sống hiện tại hạnh phúc. Đó là nói
về nội tâm nhưng về hình thức bên ngoài, Phật giáo đã hướng dẫn con người
hoàn thiện đạo đức thông qua việc giữ gìn năm giới của người tại gia, hành
thập thiện. Phật giáo tuy không tác động trực tiếp vào việc hoạch định cho sự
phát triển của xã hội của mỗi địa phương nhưng với vai trò đóng góp của Phật
giáo đã tác động ảnh hưởng tích cực đến sự ổn dịnh và phát triển xã hội tại
mỗi địa phương đó. Phật giáo đã làm thay đổi nhận thức, tư duy, xây dựng đời
26 Đào Duy Anh, 2010, Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Thời đại, tái bản, tr. 11.
14
sống hạnh phúc trong mọi con người. Con người là thành viên của xã hội, nên
mọi con người được hạnh phúc thì xã hội đó được ổn định và phát triển.
Phật giáo tỉnh Trà Vinh đã thể hiện tinh thần từ bi của Phật giáo, góp
phần hình thành nên chuẩn mực đạo đức trong xã hội. Không chỉ ảnh đến sự
tu tập giác ngộ mà còn ảnh hưởng trực tiếp vào đời sống xã hội. Phật giáo Trà
Vinh, thực hiện từ thiện từ thiện xã hội trên nhiều phương diện khác nhau, hổ
trợ người dân, góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội của tỉnh Trà Vinh
nói chung cả nước nói riêng, đảm bảo công bằng xã hội. Những đóng góp của
Phật giáo các hoạt động từ thiện – xã hội, hòa quyện cùng những triết lý văn
hóa sống của người dân Việt Nam: “thương người như thể thương thân”, “lá
lành đùm lá rách”, “một miếng khi đói bằng một gói khi no”,… Việc làm bố
thí của Phật giáo qua các hoạt động từ thiện không chỉ giúp người vượt qua
những khó khăn mà còn là phương tiện để mọi người dân Việt Nam thể hiện
tinh thần đoàn kết dân tộc, tương thân, tương ái, cùng nhau hổ trợ, chia sẽ,
giúp đỡ lẫn nhau. Đây là nét đẹp văn hóa của người Việt từ ngàn xưa đến nay.
C. KẾT LUẬN
Tìm hiểu vai trò Phật giáo đối với an sinh xã hội, chính là tiềm hiểu
những đóng góp của Phật giáo trực tiếp vào đời sống xã hội. Thực hiện trên
tinh thần chung của Phật giáo Việt Nam, Phật giáo tỉnh Trà Vinh đã có những
đóng góp tích cực vào đời sống nhân dân Trà Vinh nói riêng và nước Việt
Nam nói chung.
Phật giáo tỉnh đã thực thi tinh thần từ bi, vô ngã của Phật giáo đi vào
đời sống dân tộc, đã góp phần vào an sinh xã hội trên các phương diện như
hoằng pháp, từ thiện, giáo dục, y tế giúp cho người dân vượt qua cảnh khó
khăn về kinh tế, nhà ở, đi lại, bệnh tật, trẻ em cơ nhỡ có hoàn cảnh khó khăn
đều được đến trường, chăm lo người già neo đơn. Nhờ đó, đời sống người dân
15
cũng cũng phần nào được cãi thiện, xã hội ổn định và phát triển. Phật giáo
tỉnh Trà Vinh Tuy Phật giáo tỉnh đã góp phần không nhỏ vào an sinh xã hội
nhưng mỗi người, mỗi gia đình cần nổ lực lao động, ổn định cuộc sống, đó
chính là góp phần xây dựng xã hội ổn định và phát triển đất nước.
Phật giáo đi vào đời luôn đồng hành cùng dân tộc. Dù ở phương diện
nào Phật giáo cũng thể hiện vai trò của mình đối đất nước, dân tộc. Phật giáo
tỉnh Trà Vinh đã thực thi được vai trò đó. Hiển nhiên, mọi hoạt động của Phật
giáo tỉnh Trà Vinh đối với xã hội, đã tô đậm nét đẹp văn hóa Phật giáo văn
hóa Việt Nam nói chung, Phật giáo Trà Vinh nói riêng, góp phần phát triển
bản sắc văn hóa của người Việt.
Tác giả: Thích Minh Thành
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh, Bộ Hoa Nghiêm, Số 287, Kinh
Thập Địa, quyển 2, Hội Văn Hóa Giáo Dục Linh Sơn Đài Bắc Xuất
Bản.
2- Thích Minh Châu dịch (2016), Kinh Trường bộ, Nxb Tôn giáo, Hà Nội,
tái bản.
3- Thích Minh Châu dịch (2017), Kinh Trung bộ, Nxb Tôn giáo, Hà Nội,
tái bản.
4- Thích Trí Tịnh (dịch) (2017), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, Nxb Tôn
giáo, Hà Nội, tái bản lần thứ 17.
5- Thích Quảng Độ (dịch) (2014), Phật quang đại từ điển, tập 1, Nxb
Phương Đông.
6- Đào Duy Anh (2010), Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Thời đại, tái
bản.
16
7- Trần Hồng Liên (2010), Tìm hiểu chức năng xã hội của Phật giáo Việt
Nam, Nxb Tổng hợp Tp. HCM.
8- Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Trà Vinh lần thứ VII, nhiệm
kỳ 2022-2027.
9- Cổng thông tinh điện tử Trà Vinh.
10- https://thuvienphapluat.vn.
11- https://www.baotravinh.vn.
12- luatduonggia.vn
13- phatsuonline.com.
14- https://giacngo.vn.
15- phattu.vn.
